Virus viêm gan E lây lan do nước ô nhiễm

Bệnh viêm gan E có khắp nơi trên thế giới, nhưng tỉ lệ mắc bệnh cao nhất là các nước vùng nhiệt đới, đặc biệt là những nước vệ sinh môi trường kém, mưa, lũ thường hay xảy ra, trong đó có nước ta.

Virus viêm gan E rất hiếm khi lây qua đường máu và càng ít lây qua đường tình dục. Nghiên cứu dịch tễ học cho thấy, khi bệnh xuất hiện, người ta thấy có liên quan mật thiết với mưa lũ đã hoặc đang xảy ra. Lý do là virus viêm gan E có trong phân, rác, nước thải khi mưa lũ về làm tràn ngập các vùng đất bẩn có chứa các vi sinh vật gây bệnh, trong đó có virus viêm gan A, E. Virus viêm gan E được đưa đến nhiều vùng dọc theo triền sông. Từ nước, virus bám vào thức ăn như rau, thực phẩm, hoặc từ nguồn nước sinh hoạt nếu dùng nước sông, ao hồ để sử dụng, nấu nướng. Khi ăn, uống phải loại thức ăn, nước uống có mầm bệnh, sẽ có nguy cơ mắc bệnh viêm gan. Tuy nhiên, tỉ lệ mắc chỉ chiếm chưa đến 10%, nhưng bệnh rất dễ chuyển thành ác tính và có tỉ lệ cao, từ 0,5-4%. Mặc dù có nhiều trong nước sông, suối, ao hồ bị ô nhiễm, nhưng vì virus viêm gan E khi ra bên ngoài môi trường rất dễ bị chết, chỉ cần đun sôi trong vòng từ 1 - 2 phút là bị tiêu diệt. Do đó, muốn phòng bệnh này cần ăn chín, uống sôi, sử dụng nguồn nước sạch.

Bệnh viêm gan virus E có thời gian ủ bệnh khá dài, từ vài tuần đến vài tháng sau khi virus xâm nhập vào cơ thể. Ở thời kỳ khởi phát, bệnh nhân sốt nhẹ, mệt mỏi, chán ăn, đau mỏi toàn thân, rất dễ chẩn đoán nhầm với bệnh cảm cúm. Thời kỳ toàn phát là vàng da, vàng mắt, nước tiểu sẫm màu, phân bạc màu hoặc trắng như phân cò, sau đó xuất hiện rối loạn tiêu hoá như đau bụng lâm râm, buồn nôn, nôn, chán ăn, có thể bị tiêu chảy.

Trong giai đoạn khởi đầu và toàn phát, men gan thường tăng cao, sắc tố mật trong máu cũng tăng cao, đặc biệt là thời kỳ có vàng da, vàng mắt, nước tiểu sẫm, phân bạc màu. Siêu âm gan sẽ phát hiện được những thay đổi về gan: Kích thước to, đường mật trong gan dãn… Nếu để bệnh diễn biến nặng, tiên lượng sẽ rất xấu. Đặc biệt, viêm gan E có thể trở nên ác tính và gây tử vong nếu bệnh nhân nhiễm trùng hoặc đang mang thai. Kết quả nghiên cứu cho thấy, trong trường hợp thai phụ mắc bệnh viêm gan E - nhất là vào 3 tháng cuối của thai kỳ - có tới hơn 20% các bào thai chết trong bụng mẹ hoặc ngay sau khi ra đời.

Cách phòng bệnh

Bệnh viêm gan virus E đến nay chưa có vaccine dự phòng. Do vậy, cần vệ sinh môi trường sống thật tốt, đặc biệt là trước, trong và sau mưa lũ. Cần đặc biệt vệ sinh chuồng trại, hố xí và các chất thải sau mưa lũ, không để xâm nhập làm ô nhiễm nguồn nước sinh hoạt.

Song song với quản lý phân và chất thải thì xử lý nguồn nước cũng đóng vai trò vô cùng quan trọng. Sau lũ lụt cũng như định kỳ cần thau rửa giếng khơi. Các nguồn nước ứ đọng như ao, hồ, cống rãnh cần được khơi thông. Cần có biện pháp khử khuẩn bằng cloramin theo hướng dẫn của cán bộ y tế. Không dùng nước ao, hồ, mương… để nấu nướng; không nên rửa rau, thực phẩm ở các sông, suối, ao, hồ không hợp vệ sinh. Khi đi du lịch về các vùng nông thôn có nguồn nước sạch hạn chế, cần tránh ăn các loại sò hến, tôm cua không được nấu kỹ, không ăn các loại rau sống cũng như trái cây không bóc vỏ. Tuyệt đối thực hiện đúng phương châm “ăn chín, uống sôi”, không uống nước đá từ nguồn đá không sạch.